سمیت نانومواد- تأثیر خواص فیزیکوشیمیایی

نانومواد ساختارهایی هستند که حداقل در یک بعد کمتر از یکصد نانومتر دارند. اخیراً پیشرفت در نانوفناوری سبب شده است تا از نانومواد در زمینه های مختلفی استفاده شود. از طرف دیگر، افزایش روزافزون استفاده از نانومواد منجر به رهاسازی آنها در محیط زیست گردیده است. لذا لازم است قبل از اینکه از این مواد در محیط های زیستی و سامانه های زنده استفاده شود، آنها از نظر سازگاری زیستی و نحوه توزیع در محیط زیستی و بدن موجود زنده ارزیابی شوند. تحقیقات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض نانومواد ممکن است منجر به بروز طیف وسیعی از اثرات حاد و مزمن شامل التهاب، تشدید بیماری آسم، تب بخار فلز (metal fume fever)، فیبروز(fibrosis)، بیماری التهابی مزمن و سرطان شود. اگرچه اثرات سمیت نانومواد بر موجودات زنده، سلامتی انسان و محیط زیست توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته است، اما هنوز ابهامات گسترده ای درباره اثرات و مکانیسم سمیت نانومواد وجود دارد. بنابراین شناخت کامل نانومواد و اثرات سمیت و عوامل موثر بر آن ضروری است. مکانیسم های جذب سلولی نانومواد و پراکندگی آنها در محیط های زیستی، وابسته به خواص فیزیکوشیمیایی آنها می باشد. بنابراین آشنایی با ویژگی های منحصر به فرد نانومواد و چگونگی واکنش آنها با سامانه های زیستی، معیار مهمی برای استفاده ایمن از نانومواد می باشد. ویژگی های نانومواد از قبیل اندازه، شکل، نسبت ابعاد، تراکم، نقص های سطحی و ساختاری و سرعت انحلال، علت اصلی بروز سمیت سلولی و عوارض جانبی این مواد در بدن می باشند. مقاله حاضر، مروری بر مطالعات انجام شده با هدف بررسی ارتباط خواص فیزیکوشیمیایی نانومواد و سمیت آنها می باشد.